SZKOŁY PONADPODSTAWOWE
Cykl FILM NA MATURZE - szkoły ponadpodstawowe
Cykl "Film na maturze" wspiera przygotowania uczniów do egzaminu maturalnego, zawiera przykłady klasyki filmowej, daje szansę zarówno przeanalizowania różnych form i gatunków filmowych, jak i wprowadza wiedzę teoretyczną dotyczącą przygotowania do funkcjonalnej interpretacji dzieła audiowizualnego, dzięki czemu uczeń poszerza perspektywę odbioru tekstów kultury, zyskuje nową perspektywę poznawczą w kontekście omawianych dzieł, a także pogłębia umiejętność dyskursu w wielu kontekstach – w zakresie poetyki, estetyki, problematyki czy powiązań filmu i literatury.
Filmy zawarte w cyklu są punktem wyjścia do rozmów o wartościach, trudnych wyborach i dylematach moralnych współczesnego człowieka oraz prezentują wiedzę na temat współczesnych zjawisk, wydarzeń historycznych czy zachowań społecznych, co daje pretekst do rozważań nad różnymi aspektami aktywności człowieka.
Uczeń:
- rozumie teksty o skomplikowanej budowie, dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu;
- w interpretacji tekstów kultury wykorzystuje wiedzę o kontekstach;
- doskonali umiejętności świadomego odbioru tekstu kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym i aksjologicznym;
- wskazuje związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym, poznawczym);
- konfrontuje własne doświadczenia z sytuacją bohaterów;
- określa motywy, symbole i środki filmowe;
- określa problematykę utworu;
- analizuje sceny z filmu pod kątem tematu;
- prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z tekstem audiowizualnym.
PROGRAM
20.10.2025 / godz. 10.00
DEKALOG I reż. K. Kieślowski
Polska 1989 / aktorski / 53’
Współczesny, choć pochodzący z końca ubiegłego wieku, moralitet, konfrontujący postawę skrajnego racjonalizmu i scjentyzmu, z metafizyką i wiarą w Boga. Nadal aktualny problem zawodności Nauki jako Autorytetu.
Film otwierający znany telewizyjny cykl, nawiązujący do treści pierwszego przykazania biblijnego, ale skupiony raczej na „duchu”, a nie na „literze” dekalogu, otwarty na różne interpretacje, inspirujący do dyskusji zarówno wierzących, jak i niewierzących. Współczesny moralitet, umieszczony w scenerii wielkomiejskiego blokowiska, zestawiający postawy i racje dorosłych z dziecięcymi poszukiwaniami wzorca życia, myślenia i postępowania oraz odpowiedzi na pytania o sens życia i śmierci.
19.11.2025 / godz. 10.00
KOS reż. P. Maślona
Polska 2023 / aktorski / 120’
„Kos” to ostra jak szabla, porywająca i nowoczesna, wypełniona wartką akcją i emocjami uniwersalna opowieść o ludziach, którzy w imię wolności i równości, pokonali wzajemne uprzedzenia i dzielące ich różnice.
Wiosna 1794 roku, w Polsce wrze. Do kraju wraca generał Tadeusz „Kos” Kościuszko, który planuje wzniecić powstanie przeciwko Rosjanom, mobilizując do tego polską szlachtę i chłopów. Towarzyszy mu wierny przyjaciel i były niewolnik, Domingo. Tropem Kościuszki podąża bezlitosny rosyjski rotmistrz, Dunin, który za wszelką cenę chce schwytać generała, zanim ten wywoła narodową rebelię.
17.12.2025 / godz. 10.00
ANHELLI + ŚWITEŹ + ŚWITEZIANKA
2010 / aktorski / 53’
Zestaw zawiera adaptacje dwóch ballad Adama Mickiewicza: jedna z nich to inspirowana malarstwem ikonicznym „Świteź” Kamila Polaka, a druga to film aktorski, na podstawie „Świtezianki”, wyreżyserowany przez siostry Julię i Mai Bui Ngoc. Trzecim filmem jest krótki metraż na podstawie poematu Juliusza Słowackiego „Anhelli”.
„Anhelli”
XIX wiek. Młoda kobieta, Ellenai idzie przez las. Nie widzi, że obserwuje ją anielica Eloe. W pobliżu, w stodole trwa próba teatralna współczesnych aktorów. Ćwiczą dialogi z poematu „Anhelli" Juliusza Słowackiego. Postacie z utworu literackiego – Anhelli, Eloe, Ellenai – przenikają do współczesnej rzeczywistości. Przemawiają językiem wieszcza, często zwracając się wprost do widza. Ich wypowiedzi traktują o kondycji narodu i skłaniają do refleksji na temat ludzkiej natury...
„Świteź”
Film animowany opowiada historię tajemniczego jeziora, na dnie którego leży zaklęte średniowieczne miasto. To apokaliptyczna opowieść o zniszczeniu, cudach, odwiecznej walce dobra ze złem, wierze i nadziei, która rozgrywa się w XIX wieku, w epoce romantyzmu. Wszystkie postaci i elementy pojawiające się w filmie są powołane do życia przy pomocy specjalnej techniki, która wzbogaciła animację w żyjącą tkankę faktury malarskiej.
„Świtezianka”
Film utrzymany jest w konwencji thrillera romantycznego, w którym współczesny świat przeplata się ze światem XIX-wiecznych podań ludowych. Głównym bohaterem jest 16-letni Michał w którym rodzi się pierwsze uczucie do pięknej lecz tajemniczej dziewczyny. Podążając za nią odkrywa równoległą, magiczną rzeczywistość i zamieszkującą tam nimfę. Czy zdoła uwolnić się od jej zwodniczego uroku i zachować wierność?
22.01.2026 / godz. 10.00
ZIEMIA OBIECANA reż. A. Wajda
Polska 1975 / aktorski / 170’
Nominowana do Oscara adaptacja powieści Władysława St. Reymonta z 1899 roku. Wstrząsający obraz bezwzględnego wyzysku biedoty pracującej na fortuny królów łódzkiej „ziemi obiecanej”. Zderzenie młodzieńczych ideałów trójki bohaterów z brutalnymi mechanizmami rodzącego się kapitalizmu.
Adaptacja powieści Władysława St. Reymonta z 1899 roku. Epicki obraz narodzin kapitalizmu w Łodzi końca XIX stulecia, czyli ówczesnej „ziemi obiecanej”, ukazany przez pryzmat kariery trzech przyjaciół, początkujących fabrykantów: Polaka, Żyda i Niemca. Konfrontacja praw i mechanizmów brutalnej industrialnej rzeczywistości z młodzieńczymi marzeniami i ideałami, które, niestety, przegrywają w walce o pieniądze i pozycję.
6.02.2026 / godz. 10.00
PIANISTA reż. R. Polański
Francja, Niemcy, Polska, Wielka Brytania 2002 / aktorski / 148’
Epicka opowieść filmowa rekonstruująca wojenne losy Władysława Szpilmana – wybitnego polskiego pianisty żydowskiego pochodzenia. Na tle newralgicznych momentów II wojny światowej widz przekonuje się na czym polegała ludobójcza zbrodnia Holocaustu dokonana przez Niemców na Żydach. Tytułowemu bohaterowi filmu, dzięki niesamowitym zbiegom okoliczności, udaje się ocalić życie.
Pianista to historia Władysława Szpilmana, znakomitego pianisty i kompozytora. Rozpoczyna się we wrześniu 1939 roku, gdy w Polskim Radiu 28-letni Szpilman gra pod bombami nokturn cis-moll Chopina. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają restrykcje wobec ludności żydowskiej. Szpilman z rodziną: rodzicami, dwiema siostrami i bratem, przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni środków do życia, wyprzedają obrazy, srebro, meble, a w końcu i największy skarb artysty: fortepian. Ekranowy Władysław Szpilman stawia czoło kolejnym przeciwnościom okupacyjnego terroru i dzięki pomocy ludzi dobrej woli oraz niesamowitym zbiegom okoliczności ocala życie. Wizja wojny ukazana w „Pianiście” pokazuje jak bardzo nieludzkie były to czasy.
16.03.2026 / godz. 10.00
FIGURANT reż. R. Gliński
Polska 2023 / aktorski / 103’
Psychologiczny portret Budnego – esbeka, który przez dwadzieścia lat inwigilował Karola Wojtyłę. Między mężczyzną a nieświadomym jego istnienia biskupem (nigdy nie stanęli ze sobą twarzą w twarz) rodzi się szczególna więź: jednostronna, obsesyjna i patologiczna.
„Figurant” to opowieść o agencie komunistycznej służby bezpieczeństwa, który przez 20 lat inwigilował Karola Wojtyłę. Dzięki nietypowemu protagoniście film w unikalny sposób pokazuje znane fakty (walka o budowę kościoła w krakowskiej Nowej Hucie, inwigilacja środowisk kościelnych prowadzona przez SB).„Figurant” nie jest opowieścią biograficzną o przyszłym papieżu. Karol Wojtyła jest tu tylko katalizatorem działań. Dla awansów, pieniędzy i kariery tytułowy bohater filmu coraz dalej przesuwa granice moralnych kompromisów, a inwigilacja Wojtyły staje się jego obsesją. Bohater filmu wchodzi coraz głębiej w wyizolowany, niemoralny świat tajnych służb i stacza się w otchłań samotności, zła i zbrodni.
22.04.2026 / godz. 10.00
POKOT reż. A. Holland
Czechy, Polska 2017 / aktorski / 128’
W małej miejscowości w Kotlinie Kłodzkiej ma miejsce seria tajemniczych morderstw popełnianych na myśliwych. Ekscentryczna emerytowana inżynier i astrolożka Janina Duszejko podejrzewa, że ich sprawcami są… zwierzęta. Przy pomocy przyjaciół próbuje dowiedzieć się prawdy.
Kiedy Janinie Duszejko, mieszkającej samotnie na skraju wsi, giną dwa psy, kobieta szuka winnych wśród miejscowych myśliwych. To majętni i ustosunkowani ludzie. Duszejko, z powodu swoich poglądów i trybu życia, jest uważana za nawiedzoną obrończynię zwierząt, a nawet wariatkę. Podejmuje śledztwo na własną rękę i korzysta z pomocy sąsiada Matogi, marzycielskiego Dyzia i dziewczyny o imieniu Dobra Nowina. W pięknej, chwilami przerażającej scenerii mnożą się dziwne zdarzenia. Na miejscach zbrodni ślady zostawiają jedynie zwierzęta. Film na podstawie powieści Prowadź swój pług przez kości umarłych Olgi Tokarczuk.
Bilety w cenie 15 zł do nabycia w kasach RCK. Honorowane raciborskie karty: "Senior 60+" i "Rodzina+".